Okay, boomer... Nu het stof min of meer is gaan liggen, moet er mij alsnog iets van de lever. Het is enigszins running after the facts, ik weet het, maar dat komt omdat ik ten eerste al niet uitblink in wokigheid en ten tweede toch eerst al die facts op een rijtje wilde hebben.
Waar ik dus met de beste wil van de wereld niet bij kan, is dat een gerespecteerde uitgever als Meulenhoff voor het werk van Amanda Gorman een vertaler kiest (m/v/x) die
A./ zelf aangeeft de Louis - 'one swallow does not make a summer' - van Gaal van de Nederlandse letteren te zijn en
B./ ongetwijfeld een literair-poëtisch talent is, maar niet echt veel affiniteit vertoont met het specifieke spoken word genre dat Amanda Gorman bedrijft. Je vraagt ook niet aan een operazangeres om een rapper te coveren.
Dat een witte auteur niet de nodige empathie, laat staan de nodige sensitivity, aan de dag zou kunnen leggen om een werk van een zwarte auteur te vertalen, durf ik te betwijfelen. Het zou een miskenning zijn van het ware schrijverschap in het algemeen en dat van Marieke Lucas Rijneveld in het bijzonder. Maar het neemt de vraag niet weg of de beste keuze in dit geval niet van meet af aan een zwarte auteur was geweest, die de problematiek dagelijks aan den lijve ervaart en zich niet hoeft te laten bijstaan door een team van sensitivity readers. Tenslotte is dit een tekst met een grote maatschappelijke impact, een tekst over zwarte emancipatie gebracht op een iconisch moment van zwarte emancipatie. Dat zal toch wel wat gevoeliger liggen dan, ik zeg maar wat, de vertaling van een boek over de klimaatopwarming.
Was er in het hele Nederlandse taalgebied dan heus geen enkele zwarte auteur te vinden, die het Engels uitstekend beheerst, en qua spoken word een aardig palmares kan voorleggen? Misschien zelfs een jonge, vrouwelijke auteur, een generatiegenote, die zowaar nog haar Nederlandstalige versie naar onze podia kon brengen ook?
O jawel. Alleen is die vraag blijkbaar op geen enkel moment gesteld. Een vluchtig zoekertje op het internet levert overigens twee vertalingen op van The Hill We Climb, gemaakt in opdracht van de kranten De Standaard en het Nederlands Dagblad - en ook op die redacties werd de vraag, blijkbaar, niet gesteld.
Dat heet dan onzichtbaar zijn.
Janice Deul noemde een stuk of wat potentiële kandidaten in haar opiniestuk in De Volkskrant, dat tendentieus werd gereduceerd tot 'witte mens mag geen zwarte mens meer vertalen'. Dat zegt zij nergens, zij zegt wel dat Rijneveld niet de beste keuze was, om hoger vermelde redenen. En dat men ongetwijfeld beter af was geweest met, pak weg, 'Munganyende Hélène Christelle, Rachel Rumai, Zaïre Krieger, Rellie Telg, Lisette Ma Neza, Babs Gons, Sanguilla Vabrie, Alida Aurora, Pelumi Adejumo, Schiavone Simson'.
Ik licht er Lisette Ma Neza even uit. Omdat zij afkomstig is uit Nederland, maar in Brussel woont, waar ze film studeert. Omdat ze het Belgisch Kampioenschap Poetry Slam won, en tweede eindigde in het Europees Kampioenschap (2017). Omdat ze al in januari een antwoord schreef op The Hill We Climb van Amanda Gorman. Omdat haar Engels mij beter lijkt dan dat van Louis van Gaal. Omdat...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten