Een lichtje voor 2022

 

De kastanjeboom, een luisterspelmonoloog van Verona Adriaensens, gespeeld door Patrick Bernauw

 

 tekening Jeroen De Coninck

In 2020 stelde Verona Adriaensens in mijn schrijversklas een novelle voor, die ik bijzonder sterk geschreven vond. Ze vertelde erbij dat ze het werkje graag wilde uitgeven in boekvorm, al had ze in eerste instantie gedacht aan een soort luisterspel. Omdat de tekst een innerlijke monoloog is van Rogier, is die inderdaad bij uitstek geschikt voor audio drama. 

Ik herlas de tekst met het idee in het achterhoofd dat ik Rogier ook zou vertolken. Eigenlijk heb ik mij altijd én als performer én als schrijver gezien - zonder de ontelbare vele vertellingen op diverse podia of de honderden optredens met mijn gezelschap voor muziektheater (Compagnie de Ballade, 1999-2011), zonder het acteren in tal van luisterspelen in de jaren 80 en 90... zou ik een heel andere schrijver geworden zijn. Vaak dacht ik zelfs dat ik schreef om te kunnen 'spelen', niet omgekeerd.

Luisterspelen schrijven én produceren is een zéér oude liefde van me. Ik was amper 19 toen BRT radio een eerste kort scenario van me produceerde tot een heus luisterspel, en een paar jaar later behoorde ik tot de eerste lichting scenaristen die daar ook een soort van opleiding voor kreeg, in het kader van de seminaries die de BRT toen organiseerde voor auteurs van radio drama. Eind jaren '80 richtte ik mijn eigen productiehuis op, het Onafhankelijk Radiofonisch Gezelschap (Orage) waarmee we tien jaar lang elke maand een 'culturele' productie maakten die uitgezonden werd op - in onze hoogtijdagen - meer dan 60 Vlaamse vrije radio's. En momenteel hou ik me, naast het lesgeven in creatief schrijven, vooral onledig met mijn podcast Mysterieus België. Sinds kort geven we met vzw de Scriptomanen trouwens ook luisterboeken uit.

De meeste luisterboeken worden 'droog' voorgelezen, maar daar hadden én de performer én de luisterspelmaker in mij geen zin in. Het personage Rogier moest 'gespeeld' worden, vond ik. En dat 'spelen' is heel iets anders dan het sowieso een stuk afstandelijker 'voorlezen' van een tekst. Komt erbij dat ik de stem wilde laten ondersteunen door geluiden en muziek, zoals dat gebeurt in een echt luisterspel. Dus heb ik samen met Verona de geschikte muziek bij elkaar gezocht – waar we die muziek moesten zoeken, lag voor de hand, omdat klassieke muziek, van Händel en Chopin en Bach, in het verhaal van Rogier een belangrijke rol speelt. En natuurlijk moesten de stem, de muziek en de geluidseffecten ook gemonteerd worden. Daarvoor heb ik de hulp ingeroepen van Antoine Derksen, die ook de geluidsregie en de montage doet voor de podcast Mysterieus België en de luisterboeken die we maken.

Luisterboeken worden tegenwoordig bijna uitsluitend digitaal gemaakt op MP3 en ook online verspreid. Zo kun je De kastanjeboom van Verona Adriaensens nu bijvoorbeeld aankopen en downloaden of streamen via Bol ,  of in gespecialiseerde luisterboekhandels als Luisterrijk.nl Maar je kunt ook een abonnement nemen op Storytel, dat vergelijkbaar is met Netflix. In Nederland kun je ze ook ontlenen of huren in de openbare bibliotheek.

Verona Adriaensens

Ik wil niet meer, ik wil er een punt achter zetten. Ik heb gisteren bijna niets gegeten. Ik eet niet meer. Ik trek de gewichten van de klok niet meer op. Voor mij mag de wereld vergaan. Voor mij staat de tijd stil. En als ik me slap voel, ga ik op bed liggen. Ons bed, Anna, dicht tegen je huid. Ik heb het koud, Anna. Breng me een deken. Leg het over mijn hoofd. Dan ben ik weg, dan ben ik er niet. Zoals een kind, Anna, dat zich verstopt en denkt dat het er niet meer is. 

Je kent iemand die rouwt om het verlies van zijn geliefde en die zich afvraagt: wat loop ik hier nog te doen? Luister dan naar Rogier. Hij neemt je mee naar de belangrijke gebeurtenissen uit zijn leven. Je ziet, hoort, voelt wat hij meemaakt. Luister naar Ombra mai fu van Händel, het lievelingslied van zijn vriendin Anna, een lofzang voor de boom en zijn schaduw. Luister naar wat er gebeurt als plots een zware tak van de kastanjeboom wordt afgezaagd, de tak waarin de mezen huizen. De kastanjeboom is het intieme verhaal van Rogier waarin hij zijn geheim, dat hij zelfs nooit deelde met zijn dochter, aan Anna vertelt. Recht uit het hart, zonder omwegen, zonder franjes toont hij haar zijn ziel. 

Verona Adriaensens gaf les in de middelbare school van het SGI te Lennik, volgde een schrijversopleiding aan de Schrijvers-Academie te Antwerpen, en werkt de laatste tien jaar als counselor/psychotherapeute in het Gezondheidscentrum 'De Tragel' te Dendermonde. Ze maakt deel uit van de schrijversklas van de Academie voor Podiumkunsten te Aalst.

Het beste uit de podcast Mysterieus België nu ook in een luisterboek

 

In 2016 was het 500 jaar geleden dat de Utopia van Thomas More op de drukpersen werd gelegd van Dirk Martens uit Aalst. In het kader van die festiviteiten startte de Aalsterse auteur Patrick Bernauw de podcast Eutopia, die zich al geheel afspeelde in zijn magisch-realistische wereld. In 2018 dirigeerde Bernauw zijn podcast naar Mysterieus België, en liet hij voortaan zijn licht schijnen over de sagen en legden, klassieke en moderne mythen, sterke verhalen en historische mysteries die hij daar vond. Het zijn de thema’s die hij ook aansnijdt in zijn boeken, balancerend op de grenzen van feiten en fictie. Want is het niet de fictie van onze fantasie die de werkelijkheid maakt tot wat zij is?

In deze collectie brengen we de beste verhalen samen uit drie jaar Mysterieus België. Samen met Patrick Bernauw buigen we ons over De Zaak Louis XVII, of hoe een Franse kroonprins mogelijk ondergedoken is in Vlaanderen. Waar is het fortuin van de Bourbons gebleven? De Zieneres van Onkerzele, Leonie Van den Dijck, was in de vroege jaren dertig het middelpunt van wat we nu UFO fenomenen zouden noemen. Ze voorspelde ook de moord op koning Albert I, die inderdaad om het leven kwam in 1934, tijdens een klimongeval in Marche-les-Dames. En ze voorzag dat haar lichaam na haar dood “niet tot ontbinding zou overgaan”. In augustus 1914 verschenen er engelen aan de zijde van de Engelse troepen in Mons, waardoor die het hoofd wisten te bieden aan een Duitse overmacht. Alleen waren die engelen eigenlijk een verzinsel van de griezelauteur Arthur Machen… We kennen natuurlijk allemaal de boeken van Dan Brown over de bloedlijn van Jezus Christus en Maria Magdalena, maar wist u dat het enige echte Heilig Bloed, de enige echte Graal in Brugge wordt bewaard? En dat daar in de kapel van het Heilig Bloed ook een satanistische priester actief is geweest? Met Nostradamus trekken we naar de abdij van Orval, waar een legendarische schat verloren is gegaan (die van de Bourbons van hierboven, jawel) en mogelijk vinden we de bergplaats wel door de kwatrijnen van de beroemde ziener uit de Provence te bestuderen. En natuurlijk kan ook het Vlaamse Monster van Loch Ness in dit rijtje niet ontbreken: hoe zit dat nu eigenlijk met die fameuze diefstal van de Rechtvaardige Rechters?

Het was in 2019 dat Antoine Derksen, een Nederlander die in Hasselt woont, contact zocht met Patrick Bernauw. Hij zou maar wat graag een podcast gemaakt hebben rond de zoektocht naar de verdwenen Rechters. Patrick nodigde hem uit om een reeks te maken voor Mysterieus België, en dat werd de start voor een vruchtbare samenwerking. Antoine maakte daarna de productie Met de Paus van Satan door Bruges-la-Morte en houdt zich momenteel voor iedere aflevering bezig met geluidsregie en montage. Voor de muzikale omlijsting wordt vaak een beroep gedaan op de broer van Patrick, Fernand.

Bent u klaar voor een wonderbaarlijke reis door Mysterieus België, in een reeks onvervalste audiodrama documentaires? U wordt daarbij geleid door een geboren verteller. En gelooft u uw eigen oren niet, dan checkt u het toch even ter plaatse, op het internet, of in een boek?  

Bij Luisterrijk kunt u het luisterboek Het Beste uit Mysterieus België (2018-2020) aankopen aan 19,99 euro. 

U kunt het ook beluisteren met een Storytel abonnement. 

Dit is de podcast Mysterieus België:

 

En dit is de website Mysterieus België.

Het verhaal van het Kruis der Verloofden verteld in een spookachtig luisterboek...

In juli 2021, net voordat een nooitgeziene stormvloed over ons land zou razen, trokken Patrick Bernauw en Antoine Derksen naar de Hoge Venen. Meer bepaald naar de bed & breakfast van Inge Scheynen, Le Relais des Fagnes, vlakbij de Baraque Michel...

Over het avontuur dat zij daar reconstrueerden... en beleefden... maakten ze het luisterboek Het Kruis der Verloofden. Naar een scenario van Patrick Bernauw, met de stemmen van Patrick Bernauw en Inge Scheynen, en met muziek en soundscapes van Fernand Bernauw. Geluidsregie en montage: Antoine Derksen.

U kunt het luisterboek nu aankopen aan 4,99 € bij o.a. Luisterrijk, waar u ook een gratis luisterfragment zult aantreffen.

Inge zet de route uit...

... en Patrick is in diepe gepeinzen verzonken...

In een krantenartikel zouden alleen de voornamen vernoemd worden, met een sterretje erbij, en de vermelding: ‘Laura en Jonas zijn gefingeerde namen, hun echte namen zijn bekend bij de redactie’. Maar het verhaal van Het Kruis der Verloofden is geen krantenartikel, het is een audio documentaire die u nu al in avant-première kunt beluisteren als luisterboek, voordat de productie wordt opgenomen in de podcast reeks Mysterieus België:

 

 

Een ontvangstcomité in corona tijden...

Dit is onze eerste halte...

Hier start de middeleeuwse weg, bekend onder de naam "La Vecquée"...

Even overleggen... en kabels ontwarren!

Zoals u kunt zien, vereist het opnemen van een podcast ook enige acrobatiek.

Wat gebeurde er precies tijdens die barre winter, enkele jaren geleden, bij een kruisbeeld in de Hoge Venen? Dat Kruis der Verloofden werd opgericht ter nagedachtenis van François en Marie, die daar in 1871 de vriesdood vonden in de sneeuw. Laura en Jonas wilden zovele jaren later wel eens een romantische bedevaart ondernemen naar deze tot de verbeelding sprekende plek vlakbij de Baraque Michel. Ze namen hun intrek in de bed & breakfast van Inge en Tom, en gingen op pad. Het was de start van een bizar en spookachtig verhaal, dat door de ploeg van Mysterieus België ter plaatse werd gereconstrueerd. 

Aan het begin van de Vecquée...

Wij lopen altijd rechtdoor, tot bij...

... Grenspaal 151...

Net zoals Laura en Jonas deden... of François en Marie, meer dan een eeuw eerder.

De Spoken van Horst - achter de schermen

Op een van de schaarse zonnige dagen in de zomer van 2021 trok ik samen met Antoine Derksen en zijn zoon Casper naar het kasteel van Horst, in Sint-Pieters Rode. We stelden daar een onderzoek in naar de waarheid achter de legenden rond de spookachtige karos, een verborgen schat, een priester die werd vermoord tijdens het celebreren van de mis door een jaloerse baron die hem verdacht van overspel met zijn dame en nog zo een en ander. En we deden daarbij de merkwaardige ontdekking, waarover je alles kunt horen in de podcast.

We stelden onze microfoon op bij de oprijlaan naar een 17de eeuwse feestkasteel.

Het spookkasteel van Horst wordt nog steeds druk bezocht... 

op deze zonnige dag vooral door levende zielen, zo lijkt het wel.

Was het door deze dreef dat de spookkaros denderde?

Of was het deze?

Ga je op spokenjacht, dan kun je voor- of achteraf aangenaam verpozen 

in of bij het streekgasthof Het Wagenhuis.

Momenteel zijn er nog werkzaamheden gaande in het kasteel.

Een onderzoek binnen de muren zal voor een andere keer zijn...

Horst is wel degelijk een 'waterkasteel'...

Antoine en Casper capteren de klank van een beekje,

in tijden van corona draag je daarbij ook een mondkapje.

In deze pastorie van Sint-Pieters Rode zou een sleutelstuk bewaard worden

omtrent de waarheid achter de legenden van Horst,

maar ook hier werd ons de weg versperd door werkzaamheden...

Wat ons evenwel niet kon stoppen...

Alles daarover verneem je in de podcast!

En een essay over De Spoken van Horst op de website Mysterieus België

vind je hier.

Het enige echte verhaal van de Vier Heemskinderen & het Ros Beiaard

 

De sage, of legende, van de Vier Heemskinderen en het Ros Beiaard is stevig geworteld in Belgische bodem. In Dendermonde spelen zij de hoofdrol in een van oorsprong middeleeuwse ommegang, die elke tien jaar wordt georganiseerd. Maar Dinant  pronkt dan weer met de beroemde Rocher Bayard, waar een hoef van het ros een rots zou hebben gespleten. (Een vloek van Karel de Grote zou de Vier Heemskinderen daar overigens ook in rotsen veranderd hebben, waarna het ros zich solidair verklaarde en zichzelf prompt eveneens deed verstenen.) 

Patrick Bernauw doet graag voor u hun enige echte verhaal uit de doeken. Het mag u niet verwonderen dat het om een enigszins oneerbiedige versie gaat. Patrick is nu eenmaal een Aalstenaar, en zoals bekend zijn  “die van Aalst zo kwaad / omdat hier ’t Ros Beiaard gaat”. Waarbij met “hier” Dendermonde bedoeld wordt. 

Overigens moeten die van Dendermonde ook niet zo hoog van hun toren blazen. Het mooiste beeld van het Ros Beiaard staat in Gent, meer bepaald in het de Smet de Naeyer Park, en dat al sinds de Wereldtentoonstelling van 1913. Het is een beeld van Aloïs De Beule en Domien Ingels, en zoals u kunt zien op de cover van deze aflevering, blijft het nog steeds ten strengste verboden het Ros te voederen. 

Tekst, stem & zang Het was al in de Middeleeuwen: Patrick Bernauw. Het lied Peird Totale werd gezongen door het kinderkoor Jetie van Compagnie de Ballade. Muziek van Fernand Bernauw. Geluidsregie, speciale effecten en montage: Antoine Derksen.

Mechelen Verbeeld: sagen & legenden die u nog nooit hebt gehoord!

“Mechelen Verbeeld” is een project van de schrijversklassen van Patrick Bernauw aan het Conservatorium van Mechelen. Het bevat onder meer sagen en legenden die u nog nooit hebt gehoord… omdat ze verzonnen zijn in een cursus creatief schrijven. Toch wordt elk verhaal uitdrukkelijk geïnspireerd door een locatie die u kunt bezoeken, of een beeld dat u ook met uw eigen ogen kunt zien. Op die manier komt een stadswandeling tot stand door een mysterieus “Mechelen van de verbeelding”. Kelia Kaniki Masengo vertelt u waaraan het Klapgat zijn naam heeft verdiend. Constant Boeykens ging te rade bij “De Cellekens” van Mariette Teugels om het verhaal van Sir Gil te noteren, gelezen door Patrick Bernauw. Nicole Persy brengt een poëtische boodschap van Petronella, een uit glas geblazen vrouw, opgetekend door Hendrik Moeremans. Inge Van Camp leende haar stem aan Daria, die vertelt over haar eeuwigdurende liefde voor Dorian. En Jimmy Malfait kroop in de huid van Opsinjoorke, die u in het Mechels dialect zijn ware geschiedenis uit de doeken doet. De muzikale omlijsting is van Naami (naami.bandcamp.com). Alle bijdragen voor “Mechelen Verbeeld” waarmee u zelf à la carte uw verbeeldingsrijke stadswandeling kunt samenstellen, te volgen met een handige gratis app op uw smartphone: https://izi.travel/nl/615e-mechelen-verbeeld/nl

 

Meer info over de cursus “schrijven” aan het Conservatorium van Mechelen, in de heerlijke bibliotheek van het Predikheren, bij Patrick Bernauw of Nicole Persy, op maandag van 13 tot 16 uur of 18 tot 21 uur: patrick.bernauw@dkomechelen.be – www.conservatoriummechelen.be (Inschrijven voor het schooljaar 2021-2022 kan al vanaf 19 juni.) Wie al eens wil proeven van de cursus creatief schrijven gedurende vier sessies tijdens de maand september, kan zich hier inschrijven: https://avansa-regiomechelen.be/activiteiten/proeven-van-schrijven-1 (maandagen, 18-21 uur) https://avansa-regiomechelen.be/activiteiten/proeven-van-schrijven (maandagen, 13-16 uur)

Van Ostaijen Goes HipHop met JIMI!'s Vers 4 (Sikkelbeen)

Het kan al eens bijzonder avontuurlijk worden, als docent creatief schrijven. Dan gaat een van de cursisten uit je schrijversklas aan het Conservatorium van Mechelen bijvoorbeeld aan de slag met een gedicht van Paul van Ostaijen, in het kader van de Ultimas Challenge. Rapt ie een eind weg met Vers4 (Sikkelbeen) uit De feesten van angst en pijn, en voegt er en passant zijn eigen verzen aan toe. Maakt een clip with a little help from his friends, Tumultimedia en Thomas Verbruggen (en een Kriptic sample). En doet dat in het Predikheren, waar wij plegen te schrijven als corona het toelaat. 

Of hoe een dichter als Van Ostaijen moeiteloos aansluiting vindt bij de hiphop generatie (en vice versa).

Video credits - Camera: Tumultimedia - Montage: Thomas Verbruggen Instrumental: Pita (Kriptic samples) Rap: JIMI!

Link naar het originele gedicht van Paul van Ostaijen: https://www.dbnl.org/tekst/osta002ged...​ Lyrics: Lalla Lallen Lalla Lallen Lillen Lil Huilen, vuist Vechten, vuisten, vechten, vuisten Huil (x2) Wa wa wa is dees, wa is dees niks is normaal dit is allemaal Space Moederke Trees Vaderke Baas schip op het schip van de varende vaas Ma naar waar, wanneer? en verdomme waarom? valt een mens van vier hoog spanning kuiten spannen springen sprong val vallen Waarom moest em zo jong na de ballen? Lalla Lallen Lalla Lallen Lillen Lil Huilen, vuist Vechten, vuisten, vechten, vuisten Huil 1,2 Jij, Jij (sikkelbeen, sikkelbeen) 1,2 Jij, Jij (sikkelbeen, sikkelbeen) 1,2 Jij, Jij (sikkelbeen, sikkelbeen) Jij, Jij, Jij, Jij wie is Jij (x2) Wa wa wa is dees, wa is dees niks is normaal dit is allemaal Space Van de Ace tot de Base, de Geest tot het Vlees De Soep in de pot van het beestige Beest Maar wie, wat? en verdomme toch hoe? valt een mens van vier hoog spanning kuiten spannen springen sprong val vallen Waarom moest em zo jong na de ballen?

De tekstologen: schrijfcoaches & tekstschrijvers

Wat hebben Jean-Paul Mulders, Diane Broeckhoven, Sam De Graeve, Rita Bossaer, Guinevere Claeys,  Ludo Permentier, Vivian de Gier, Mark Uytterhoeven, Niels Boutsen (Stoomboot), Chris Van Camp, Bas Birker, Ann Michielsen, Carmien Michels, Marc De Neve, Rachida Lamrabet, Bartho Kriek, Terry Verbiest, Daniel Billiet, Barbara Boels, Dominique Biebau, Peter Holvoet-Hanssen, Noëlla Elpers, Gaston Dorren, Kris Van Steenberge, Erik Raeven, Brigitte Raskin, Philippe Humblé, Moya De Feyter, Johan Verest, Dahlia Pessemiers-Benamar, Ludo de Jager, Tine Hens, Sara Brouckaert, Tania Verhelst, Ivo Victoria, Lies Van Gasse, Geert Stadeus, Luc Bouquet, Han Zinzen en ikzelf met elkaar gemeen?

Wij zijn allemaal 'tekstologen'. Zo heet inderdaad het nieuwe collectief van schrijfcoaches en tekstschrijvers dat vandaag boven de doopvont wordt gehouden. 

Zo'n tekstexpert, da's duur zeker? Begeleiden jullie schrijvers van elk niveau? Volgt een coachingtraject altijd hetzelfde stramien? Helpen tekstologen alleen met tekst of gaat de service verder dan dat? Kan ik echt kiezen wie ik zelf wil? Of gewoon nieuwsgierig? Dan moet je zeker even een kijkje nemen op de tekstologen site. 

En als je daar dan toch bent, kun je meteen het gratis ebook downloaden, waarin 40 auteurs in alle genres jou vertellen hoe zij het aanpakken. 

Hoe muziek ons leven tekent: 60 jaar Marc Borms

Marc Borms wordt 60 en dus tekende hij 60 van zijn muzikale helden, en vertelde lief An Staels ook 60 keer waarom zij die status verdien(d)en. Zij zette de vertellingen vervolgens op papier. Enfin, op glanzend karton, want illustraties en teksten kwamen terecht in een prachtig, nostalgisch kijk- en leesboek. Met zowel zeer bekende als zeer onbekende usual suspects uit de wereld van de rock 'n' roll, americana, blues & folk -, maar ook met onverwachte uitstapjes in de klassieke muziek of kleinkunst. De verhalen variëren van beschouwend over anekdotisch tot humoristisch en geëngageerd - maar zijn altijd zeer persoonlijk en vormen samen als het ware een 61ste portret, dat van embee zelve. Het zijn cursiefjes met soul, en hetzelfde kan gezegd worden van de illustraties: veeleer dan een zo gelijkend mogelijk portret te borstelen, leggen ze de ziel van de artiest vast, en zoeken ze de essentie op,  minimale input, maximale output.    

Ik schreef een nawoord voor het boek, want onze paden kruisten elkaar niet alleen op artistiek gebied - het weze muzikaal, of grafisch. Hieronder publiceer ik graag het eerste deel, voor het volledige stuk zul je je het boek moeten aanschaffen. Dat kan via deze link. En dan zul je meteen ook te weten komen wat de ware én de artiestennaam zijn van onderstaand heerschap.

Onze eerste ontmoeting vond plaats bij de Duivelsputten en had het karakter van een gewapende overval. Ik weet niet meer of ik voor de gelegenheid Jan De Lichte was, of Winnetou. De eerste had een musket waarvan de loop bestond uit een tv-antenne en waarover je met een elastieke ‘mik’ eikels kon afschieten, die zelden of nooit doel troffen. De tweede hield het eenvoudig bij een boog uit essenhout en rieten pijlen met modder in de punt, die de grote – en enige – verdienste hadden in een sierlijke eh… boog naar beneden te komen. Ik denk dat ‘onze Ferna’ er ook bij was, maar zeker weet ik het niet meer, want soms opereerde ik solo. De slachtoffers waren in ieder geval de beide broertjes Borms en hun zusje An.

 

Wees gerust, er zijn geen gewonden gevallen. En tien jaar later, of iets van die strekking, zijn we met z’n allen toegetreden tot het gewetensbezwaardendom en was het uit met gewapende overvallen. Tien jaar later, dat moet eind jaren 70 geweest zijn, of de nog zeer prille jaren 80, toen Luc op de kamer van de Ferre verscheen. Luc schreef ook liedjes, van blues was toen wel nog geen sprake. ’t Was meer country en kleinkunst: Ik ben wie ik ben, zo van die dingen. Ik weet dat ik hem meteen herkende als één van onze slachtoffers van destijds, toen de ‘Bromsen’ nog aan de Brusselbaan woonden, waar ik alle weekends en vakanties in het huis van mijn grootouders doorbracht – het huis op de heuvel, waar ik nu nog woon, tussen Galgenberg en Duivelsput.

 

Bij hun wederopdagen woonden ze al vlakbij de Gerstjens, geloof ik. De scènes die Marc beschrijft – in de rokerige kamers en kelders – gingen ook al eens door in dat huis, dat boer Ursmaar als buur had, en waar in één kamer een enorme piano stond. Enfin, ik herinner ze mij toch als zijnde enorm. Onze bijeenkomsten resulteerden in een eerste artistieke samenwerking, die nog helemaal in het teken van de kleinkunst en de volksmuziek en de poëzie stond, en grote artikels in de regionale pers haalde. In augustus ’82 stelde ik namelijk mijn eerste officiële dichtbundel voor, Een tuiltje antarctische rozen, en ik deed dat samen met de groep Tromantieksken (ja sorry, zeg maar niks, ik weet het) en de volksdansgroep De Eglantier. De reporter van dienst vond het ‘gezonde, rekreatieve vrijetijdsbesteding’ voor de jeugd – als hij maar geen punker wordt, meneer! – en op een foto is een kwartet te zien met de broertjes Borms, onze Ferna, en gelegenheidsmuzikant Bart Staes. Ferna speelt viool, Luc gitaar, Bart klarinet en ik vrees dat Marc het met een blokfuit doet. Maar oké, in De Nieuwe Gazet van Aalst zitten daar wel degelijk drie gitaristen – de harde kern, dus – en volgens het onderschrift kon ‘zelfs een springende snaar de mannen van Tromantieksken niet tegenhouden’.

 

Je street credibility gaat behoorlijk naar de vaantjes, als je muzikale held B. Springsteen heet en je – niet gehinderd door enige toonvastheid – in een groep wil zingen die Tromantieksken heet. Maar er zijn wel jarenlange vriendschappen uit ontstaan.

 

Van Amanda Gorman tot Lisette Ma Neza

Okay, boomer... Nu het stof min of meer is gaan liggen, moet er mij alsnog iets van de lever. Het is enigszins running after the facts, ik weet het, maar dat komt omdat ik ten eerste al niet uitblink in wokigheid en ten tweede toch eerst al die facts op een rijtje wilde hebben. 

Waar ik dus met de beste wil van de wereld niet bij kan, is dat een gerespecteerde uitgever als Meulenhoff voor het werk van Amanda Gorman een vertaler kiest (m/v/x) die 

A./ zelf aangeeft de Louis - 'one swallow does not make a summer' - van Gaal van de Nederlandse letteren te zijn en

B./ ongetwijfeld een literair-poëtisch talent is, maar niet echt veel affiniteit vertoont met het specifieke spoken word genre dat Amanda Gorman bedrijft. Je vraagt ook niet aan een operazangeres om een rapper te coveren.

Dat een witte auteur niet de nodige empathie, laat staan de nodige sensitivity, aan de dag zou kunnen leggen om een werk van een zwarte auteur te vertalen, durf ik te betwijfelen. Het zou een miskenning zijn van het ware schrijverschap in het algemeen en dat van Marieke Lucas Rijneveld in het bijzonder. Maar het neemt de vraag niet weg of de beste keuze in dit geval niet van meet af aan een zwarte auteur was geweest, die de problematiek dagelijks aan den lijve ervaart en zich niet hoeft te laten bijstaan door een team van sensitivity readers. Tenslotte is dit een tekst met een grote maatschappelijke impact, een tekst over zwarte emancipatie gebracht op een iconisch moment van zwarte emancipatie. Dat zal toch wel wat gevoeliger liggen dan, ik zeg maar wat, de vertaling van een boek over de klimaatopwarming. 

Was er in het hele Nederlandse taalgebied dan heus geen enkele zwarte auteur te vinden, die het Engels uitstekend beheerst, en qua spoken word een aardig palmares kan voorleggen? Misschien zelfs een jonge, vrouwelijke auteur, een generatiegenote, die zowaar nog haar Nederlandstalige versie naar onze podia kon brengen ook?   

O jawel. Alleen is die vraag blijkbaar op geen enkel moment gesteld. Een vluchtig zoekertje op het internet levert overigens twee vertalingen op van The Hill We Climb, gemaakt in opdracht van de kranten De Standaard en het Nederlands Dagblad - en ook op die redacties werd de vraag, blijkbaar, niet gesteld.

Dat heet dan onzichtbaar zijn.

Janice Deul noemde een stuk of wat potentiële kandidaten in haar opiniestuk in De Volkskrant, dat tendentieus werd gereduceerd tot 'witte mens mag geen zwarte mens meer vertalen'. Dat zegt zij nergens, zij zegt wel dat Rijneveld niet de beste keuze was, om hoger vermelde redenen. En dat men ongetwijfeld beter af was geweest met, pak weg, 'Munganyende Hélène Christelle, Rachel Rumai, Zaïre Krieger, Rellie Telg, Lisette Ma Neza, Babs Gons, Sanguilla Vabrie, Alida Aurora, Pelumi Adejumo, Schiavone Simson'.

Ik licht er Lisette Ma Neza even uit. Omdat zij afkomstig is uit Nederland, maar in Brussel woont, waar ze film studeert. Omdat ze het Belgisch Kampioenschap Poetry Slam won, en tweede eindigde in het Europees Kampioenschap (2017). Omdat ze al in januari een antwoord schreef op The Hill We Climb van Amanda Gorman. Omdat haar Engels mij beter lijkt dan dat van Louis van Gaal. Omdat...

Naschrift, 06/03/2021:

Op de Facebook-pagina van Marieke Lucas Rijneveld, 1 maart: 'Mijn hoofd en hart zitten nog vol van wat er de afgelopen dagen gebeurde. Ik denk dat stilte niet de juiste reactie is, maar ik kan ook niet op alles ingaan. De beste manier om mijn gedachten en gevoelens te verwoorden en te reageren op wat er gezegd is, is het schrijven van een gedicht. Dat zal aanstaande zaterdag in de krant verschijnen. Poëzie verbindt, verzoent en heelt.'

Op 6 maart volgde dan het gedicht Alles bewoonbaar, dat o.m. werd gepubliceerd in de kranten De Standaard en De Volkskrant. Geen vertaling van Amanda Gorman, maar wat mij betreft even krachtig... en bovendien heel & al ML Rijneveld. Of hoe het glas niet half leeg hoeft achter te blijven, zelfs niet half vol, maar daar plotseling weer bruisend & boordevol voor je neus staat... en een prachtig rond punt zet achter alle pijnlijke discussies. En dat poëzie inderdaad rijmt op empathie, en 'verbindt, verzoent en heelt'. 'Respect' is het sleutelwoord.

Heer Halewijn, een muzikaal moordspel - luisterboek

 

Twintig jaar geleden was ik min of meer bevriend met de beruchte chansonnier Hans Halewijn, toen die spoorloos verdween. In opdracht van Gilbert Leduc, destijds manager van 'de duivelse straatzanger', maakte ik nu dit 'true crime' docudrama, met covers van Halewijn liedjes en getuigenissen. Misschien kan zo het mysterie rond zijn verdwijning opgelost worden.

Eigenlijk zou je dit dus ook een muzikaal moordspel kunnen noemen, of op zijn minst een detectivespel waarin het grote publiek wordt opgeroepen op te treden als amateur-detective en het mysterie op te lossen. Dat kun je in je eentje doen, of met detective teams die het tegen elkaar opnemen. Het enige dat je nodig hebt is het volledige luisterboek: op het eind van het verhaal krijg je dan een emailadres mee dat je zal helpen. Of je kunt ook een PDF bestellen met de wedersamenstelling (oplossingen). Prijs van luisterboek en/of PDF is 9,99€.

Alle verdere info: https://www.moordspel.org/doe-het-zelf/ 
Bestellen van het volledige luisterboek en/of oplossingen:
https://audiotheater.bandcamp.com/merch/wedersamenstelling-muzikaal-moordspel-heer-halewijn

Hier volgen enkele fragmenten uit het luisterlied, op de moordspel podcast:

Was de moderne "Heer Halewijn" een muzikale seriemoordenaar die door zijn laatste slachtoffer werd omgebracht? Of door één van de andere verdachten uit zijn entourage? Heeft hij zelfmoord gepleegd omdat hij de hype niet aankon die rond zijn leven en werk werd gecreëerd? Is hij om diezelfde reden gewoon ondergedoken? Dat zijn maar enkele van de vragen die wachten op een antwoord...

Valentijnse raamgedichten in Aalst

Het is bijzonder prettig je gedichten terug te vinden in Aalsterse winkelstraten, op het raam... Een poëtische Valentijnsactie van Koop Lokaalst: 

Linea Bis, Molenstraat 6

Laterna Magica in Camera Obscura

 

In het licht

van mijn toverlantaarn dat schrijnt

en schijnt in mijn donkere kamer

vind ik nog op de tast

je gezicht.

 

Ik leg je vast

op mijn gevoelige plaat – jij,

dit negatief van mij –

en wij worden vluchtig, als een dief

voortvluchtig: jij,

dit spiegelbeeld van mij,

verdwijnt in een vouw

van water dat rimpelt

in de wind.

 

‘Kijk dan, die meneer

is een mevrouw,

is er al niet meer!’

 

 

                                                            

                                                                       Uit Memoires van Heer Halewijn

                                                                       De Scriptomanen, 2014

Optiek Praet, Lange Zoutstraat 8

Want in Eutopia kenden wij

vóór we zagen, hadden wij lief

vóór we ontmoetten, onze gesprekken

waren herinneringen.

 

Wat een wondere wereld

betraden wij, die eerste keer

toen de poort zich opende en twee ogen

uitnodigden bezit te nemen

 

van een mond.

‘Blauwe regen,’ hoorde ik je stem

als een echo, verpletterend, naast mij,

bij de fontein.

 

 

 

                                                                       Uit Eutopia/Blackout

                                                                       De Scriptomanen, 2016

 

Pelléas en Mélisande - Maurice Maeterlinck verteld door Patrick Bernauw in nieuw luisterboek

 

Pelléas en Mélisande is een toneelstuk van de in het Frans schrijvende Vlaamse auteur Maurice Maeterlinck, die in 1911  vereerd werd met de Nobelprijs Literatuur. Het symbolistisch sprookje speelt in een vaag middeleeuwse wereld, een Vlaanderen dat we ook kennen uit de sagen en legenden. Je zou het fantasy kunnen noemen. Het toneelstuk is misschien vooral bekend door de operabewerking van Debussy, en vertelt hoe prins Golaud verdwaalt tijdens de jacht in het woud en bij een bron de mysterieuze Mélisande aantreft. Hij ontfermt zich over haar, en huwt haar… Maar tussen Mélisande en zijn halfbroer Pelléas bloeit al gauw een fatale genegenheid op, een dodelijke zielsverwantschap…

Patrick Bernauw vertaalde het toneelstuk en herwerkte het naar proza, het verscheen dan ook in boekvorm (paperback) en als ebook. Vervolgens maakte hij een versie voor verteltheater en voor dit luisterboek, die hij zelf inspeelde. Antoine Derksen verzorgde de montage en de geluidsregie. Fernand Bernauw, broer van, leverde de muziek, die we ook terugvinden op naami.bandcamp.com onder de titels Eutopia en Celtic Spirit. 

Dit luisterboek is een productie van de podcast Mysterieus België, waar je ook het eerste deel kunt beluisteren. Het volledige luisterboek is verkrijgbaar bij o.a. Bol.com, Luisterrijk, Storytel en Audio Theater. (9,99€, met leuke bonus track).

"Corona verhinderde dat ik nog op een podium kon staan, dus nam ik plaats achter de microfoon, in het eigen kot, om luisterspelmonologen in te spreken. Nu ja, spreken. Bij mij wordt dat dan binnen de kortste keren spelend vertellen, of iets van die strekking. Ondertussen verschenen er al enkele titels... en er is meer, véél meer, in het verschiet. Want destijds begon het voor mij allemaal, op negentienjarige leeftijd, met een mini-luisterspel dat ik wist te slijten aan de toenmalige BRT... En van een oude liefde weten we: die roest niet."

Het huis in de Spanjaardstraat

Streamen & downloaden via Audio Theater, met bonus track (9,99€). Downloaden via Luisterrijk (€ 10). Als stadswandeling/stadsspel in Brugge (gratis): via izi.travel.

Lange Wapper Leeft!

Streamen & downloaden via Audio Theater, met bonus track (9,99€). Downloaden via Luisterrijk (10€) Downloaden via Storytel (10€)

De Eenhoorn van Herkenrode

Via mail, als stadsspel  of via Mysterieus België (30€). Via Audio Theater  (gratis streaming, of betalende downloads vanaf 10€).

Gedichtendag 2021: Schrijversklassen Aalst maken poëzieroute met app

Een warm poëzieproject in koude corona tijden, in woord en beeld en klank, met stemmen die nabijer klinken dan anderhalve meter, gesitueerd in de Aalsterse wijk Bergkouter. Onder meer geïnspireerd door het baanbrekende werk van Paul van Ostaijen, dat 100 jaar geleden verscheen: zijn Bezette Stad is een Besmette Stad geworden (ook het thema van een Vlaams-Nederlands kunstenproject van cultuurhuis deBuren).

Met mijn schrijversklassen van de Academie voor Podiumkunsten te Aalst ging ik aan de slag met de thema's van 2021, in de sferen van een "besmette stad".  We experimenteerden met woord & klank, met typografie & tekstcollages, met google- en stiftgedichten... Volg onze poëzieroute op je smartphone, en wandel mee in dit dichterlijk avontuur via deze app van izi travel.

Met de video De laatste tijd van Isabelle Tolleneer krijg je alvast een voorproefje... En zelf hou ik ook wel van een poëtisch experimentje, zo af en toe.

Gedichtendag 2021 startte voor mij en voor een groot aantal andere dichters al om 8.00 uur, met een hommage aan collega Martin Carrette, die 5 jaar geleden, op Gedichtendag, veel te vroeg overleed:

Bij vzw de Scriptomanen is zijn literair testament, de dubbelbundel Dubbel Spel, nog steeds beschikbaar. Meer info hier.