En dat we in 2025...

 

005 MAF! - Uw Dromen Ontketend!

 

In juni 2024 deed de Ontketenaar Uwer Dromen een oproep aan het brede publiek: "Spreek uw droom in op uw slimste foon... en misschien komt uw bijdrage dan wel in een podcast terecht van het Mystiek Actie Front!" Eindelijk is het zover, en kunnen wij u hierbij ons programma voorstellen: Uw Dromen Ontketend!

U hoort achtereenvolgens:

Patrick Bernauw als De Ontketenaar Uwer Dromen

Hilde Schockaert die hem haar droom voorlegt

De hulplijn uit het hiernamaals van Carl Gustav Jung

Boemel, een gedicht van Levi Heusdens

Dubbele schedelbreuk, een stiftgedicht van (Mi)

Opsporing Niet Verzocht, een gedicht van Vera Steenput, gelezen door Zarema Albakov

Inspectie, een kort verhaal van Vera Steenput, gelezen door Lili Vanden Wijngaert

Masterdream, een gedicht van An Staels

Aards Paradijs 1 & 2 en De Ark van Noah, stiftgedichten van (Mi)

Terug naar Utopia, een hoorspelmonoloog van Els Vermeir, gespeeld door Patrick Bernauw

Wouter, een kort verhaal van Ingrid Van Remoortel, gelezen door Louise Vissenaekens

Verzoek, een gedicht van Ada Ostyn

Muziek:

Shruti, harmonium & klankschaal: (Mi)

Platform 10, Last Train to Venice en Journey to Oblivion: Fernand Bernauw.

Montage, muziek en geluidseffecten bij Terug naar Utopia: Fernand Bernauw.

Concept en montage: Patrick Bernauw

Voor de leden van onze Supporters Club of voor de gelukzaligen onder jullie die onze MAFfe cursus creatief schrijven en spiritualiteit volgen, horen er zoals gewoonlijk nog extra schrijfopdrachten bij deze aflevering.  

En hier vind je de beelden, blackouts en gedichten waarvan sprake is in de aflevering

 

MAF! webpagina:

https://www.bernauw.com/p/maf.html

Supporters Club:

https://www.spreaker.com/podcast/het-mystiek-actie-front-maf--6170589/support

004 MAF! Van engelen en draken...

Deze aflevering van MAF! vertrekt van een stiftgedicht van Pé, op basis van het Handschrift van Gustaaf Schellinck over leven en werk van Leonie Van den Dijck, de zieneres van Onkerzele:

In het jaar 33,

rond de maand september,

zal in ons kleine landje den draak verschijnen.

Mi vindt het een ronduit zalige voorspelling. Pé van zijn kant vond die eerst toch niet zo speciaal.  'Eerlijk gezegd dacht ik toen ik ‘m op onze werkpadlet zette dat het toch maar een gewoontje was. Best wel grappig, van die draak die zou verschijnen in 2033, maar voor de rest een beetje minnetjes qua inhoud.'

Waarop Mi de link legt naar het feest van de Heilige Aartsengel Michaël, dat op 29 september gevierd wordt, en zich een heel verhaal ontspint over engelen en draken. Want het is toch de Heilige Michaël die de draak verslaat?

Tegelijk en op basis van dezelfde pagina uit het Handschrift maakt Mi dan weer een stiftgedicht waarin Pé zijn eigen werk terugvindt: over de 'verschijningsgeruchten' die tot 'verschijningen' leidden, in De Engel van Mons en Het geslacht van de engel. Alsof Pé inhoud uit Mi's bovenkamer heeft uitgestift, en Mi die van Pé. Is er telepathie in het spel... of synchroniciteit?

Onze Lieve Vrouw vluchtte naar Banneux

binst dat de verschijningsgeruchten

verschijningen werden.

Voor de leden van onze Supporters Club of voor de gelukzaligen onder jullie die onze MAFfe cursus creatief schrijven en spiritualiteit volgen, horen er zoals gewoonlijk nog extra schrijfopdrachten bij deze aflevering.  

Zie ook de MAF! webpagina:
https://www.bernauw.com/p/maf.html

Om twijfel te wissen en waarheid te dienen...

Ik keer terug naar geest en ster.

( M i )

Over de Tarot en Synchroniciteit

 

Een hele zomer ben ik druk in de weer geweest met een nieuw dik boek - het eerste in tien jaar. Meer bepaald een autobiografie zelfs, maar gefocust op het magisch-realisme in mijn leven en werk, en met zeer veel aandacht voor synchroniciteit. Je weet wel: de 'betekenisvolle coïncidentie', het Toeval met de grote T. Ik heb daar al een schrijversleven lang mee te maken, het fenomeen treedt dan ook vooral op in tijden van creatieve hoogspanning. De titel lag dus voor de hand: Het Boek der Synchroniciteiten. 

Samen met ( M i ) heb ik in april het Mystiek Actie Front opgestart: een cursus creatief schrijven via de podcast die zich onder meer bezighoudt met blackout poetry, ook bekend als stiftgedichten. We benaderen de techniek als een manier om tot nieuwe inspiraties te komen. Eigenlijk is het als het automatisch schrift van spiritisten & surrealisten, maar dan omgekeerd: je gaat automatisch schrappen en legt zo onvermoede connecties met je persoonlijk en het collectief onbewuste. MAF! staat, kortom, voor creativiteit in een spirituele context, en met de glimlach.

Sinds kort experimenteren we ook met de tarot... en allerlei andere technieken in wat je een 'labo van synchroniciteiten' zou kunnen noemen. De queestie is: kun je de omstandigheden creëren waarin de kans groter wordt dat het fenomeen zich zal manifesteren? We hebben ondertussen een indrukwekkende lijst betekenisvolle coïncidenties verzameld, gedocumenteerd en wel: meer daarover in Het Boek der Synchroniciteiten.  

Wat de tarot betreft, trekken ( M i ) en ik op zekere tijdstippen allebei een kaart... en zien dan wat er gebeurt. Soms is dat niets, soms zie je verbluffende patronen en parallellen ontstaan in of met je leven en werk. Vandaag bijvoorbeeld zette ik de blackout van hierboven op de Instagram pagina van het Mystiek Actie Front... en trok ( M i ) de kaart van de Dwaas. Vroeg of laat komt daar wel weer een nieuw boek van, met als titel... Het Labo van de Tarot?

Eerder schreef ik deze haiku bij de kaart:

bij het ravijn jaag

ik de dromen na die ik

in de handen draag

POST SCRIPTUM:

De synchroniciteit van hierboven kreeg nog een staartje op maandag 2 september in mijn schrijversklas aan het Conservatorium van Mechelen. Als voorbeeld van een betekenisvolle coïncidentie vertel ik daar het verhaal van de blackout over de hofnar en de tarot kaart van de Dwaas. Met gepaste dramatiek declameer ik het stiftgedicht: Ach, ik ben slechts een kruising tussen een hofnar en een kermisgast. Waarop één van mijn leerlingen prompt uitroept: 'Ik volgde deze namiddag een workshop intuïtief schrijven... en het onderwerp was: schrijf een tekst rond "Ach..."!

MAF 003 - Schrijven met staaltjes en steeltjes

 

De cover is een collage van de Cirkel van Apollonius (gemaakt door Mi)
en een stiftgedicht van Patrick Bernauw

De augustus aflevering van MAF! gaat over 'sampling'. Deze Engelse term kennen we uit de muziek: een artiest maakt een 'sample' als hij een geluidsfragment van een ander artiest gebruikt in zijn eigen werk. Als hij dus 'een staaltje' neemt. Liefst met toestemming, want anders wordt het 'een steeltje'. Maar je kunt deze techniek ook toepassen met teksten: hoe maak je van een artikel in de krant een geheel eigen gedicht of verhaal? Ga je aan de slag met zoekresultaten van Google, dan krijg je een flarf... ‘Goeie kunstenaars kopiëren anderen alleen maar,’ zei Picasso al, ‘grote kunstenaars bestuderen het werk van anderen en doen er hun eigen ding mee.’  

Voor de leden van onze Supporters Club of voor de gelukzaligen onder jullie die onze MAFfe cursus creatief schrijven en spiritualiteit volgen, horen er zoals gewoonlijk nog extra schrijfopdrachten bij deze aflevering.  

MAF! webpagina:

https://www.bernauw.com/p/maf.html

Hier volgen de beelden waarvan sprake in de aflevering:

Een 'sample' gedicht van Patrick Bernauw

Stiftgedicht van ( M i ) met Storycubes

De ACTION letters van ( M i )

MAF 002: Schrijven begint met observeren

 

Deze aflevering van MAF! traint je observatievermorgen, waarbij we vertrekken vanuit een beeld, om woorden op te wekken. We stellen je enkele oefeningen voor: Patrick Bernauw ging aan de slag met drie kunstwerkjes van ( M i )... die telkens tot een gedicht hebben geleid. Volg jij ook de drie fasen van het creatief schrijfproces: observatie, associatie en structureren - het opzoeken van een begin, midden en een slot? Misschien schrijf jij ook een eigen tekst bij de kunstwerkjes van ( M i )... of ga je voor een ander kunstwerk, een foto, een beeld waarop je dezelfde techniek toepast? 

Voor de leden van onze Supporters Club of voor de gelukzaligen onder jullie die onze MAFfe cursus creatief schrijven en spiritualiteit volgen, hoort er nog een extra schrijfopdracht bij die vertrekt vanuit een beeld gecombineerd met een stiftgedicht. 

Dit zijn de beelden en blackouts waarvan sprake is in de aflevering:

(Pé)

(Pé)

(Pé)

(Pé)

( M i )

Prillarium I / Geboorte uit het hiernamaals

 

Het is de aarde zelf

die mij baarde

als een berg gestold gesteente

de muis, roze

 

en broos levend wezen,

uit een klomp bruine klei

gedreven, niet langer

kneedbaar maar vrij

 

(zo zullen ook wij

dan op een dag & ten slotte

onszelve re-

creëren)

( M i )

Prillarium II

 

Geen handen of voeten meer

maar klare open lijnen

om in te verdwijnen

 

wanneer het je overvalt

vanuit den Hoge,

elegant en speels

als een katachtige

 

met een frivole krul in de staart.

( M i )

Prillarium III /  In onbewerkt grafiet

 

Steeds lager leven

bij de grond, onderlijf

uitgezakt, als was je

een wesp op stokkenpoten,

 

ogen groot van wanhoop

in dat haarloze hoofd,

armen van slingerapen

om in de aarde te graaien

 

naar insecten die je eet

en op wie je steeds meer

begint te lijken, steeds

lager bij de grond.

Een eend of een konijn? - Joseph Jastrow

De zieneres van Onkerzele gaat in... Blackout!

Mysterieus België gaat de zomer in met een wat speciale aflevering... en een oproep aan onze luisteraars! Patrick Bernauw startte namelijk een nieuwe podcast, Het Mystiek Actie Front MAF! waarin op een niet altijd bloedernstige wijze ernstige onderwerpen worden behandeld, in mystieke, spirituele, paranormale, magisch-realistische en andere bovennatuurlijke sferen. Hij werkt daarbij samen met ( M i ). De podcast is tegelijk een workshop creatief schrijven, waarin vooral de techniek van het stiftgedicht gehanteerd wordt, ook bekend als blackout poetry, om inspiratie op te doen. Je kunt deze manier van schrijven - eigenlijk schrappen - nog het best vergelijken met het automatisch schrift van de surrealisten en de spiritisten... maar dan omgekeerd.

De eerste aflevering van MAF! draaide rond het thema 'synchroniciteit', een term uitgevonden door de Zwitsere psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung, ook 'betekenisvolle coïncidentie' genoemd. Je weet wel: Toeval dat, volgens jou, geen toeval kan zijn. Eén van de meest spectaculaire voorbeelden die Patrick Bernauw geeft, uit eigen ervaring, gaat over de manier waarop hij het Handschrift in handen kreeg, opgesteld door Gustaaf Schellinck, over het leven, de voorspellingen en de visioenen van Leonie Van den Dijck, de zieneres van Onkerzele. Patrick schreef over haar, samen met Guy Didelez, het boek Het Orakel Ontgraven en zij is ook het onderwerp van twee afleveringen van Mysterieus België:
Verschijningen, Zonnewonderen, het ongeschonden lijk
Voorspellingen over de dood van koningin Astrid en de moord op koning Albert

In de podcast van Het Mystiek Actie Front MAF! vormen de stiftgedichten die Patrick en ( M i ) maakten op basis van dit Handschrift, in 1972 gestencild op een honderdtal exemplaren, een rode draad. Zij gaan na op welke diepere of hogere niveaus dit 'oerboek' over voorspellingen en visioenen tot hen spreekt, in de context van hun leven en werk, op spiritueel of mystiek vlak. MAF! wil nu graag ook een aantal bladzijden waaruit Patrick en ( M i ) al blackout boodschappen haalden, ter beschikking stellen van een groter publiek. Met de bedoeling dat (vele) anderen (vele) andere boodschappen uit deze pagina's zouden stiften. Het is ook de intentie van MAF! om met de beste inzendingen een podcast te maken, of zelfs een boek uit te geven. 

De zieneres van Onkerzele / Blackout! bevat fragmenten uit de eerste aflevering van MAF!, Synchroniciteit is een bruut natuurfeit, met een kleine selectie Leonie Blackouts van Patrick en ( M i ) en een voorbeeld van de manier waarop zo'n blackout dan weer de inspiratie leverde voor een gedicht. Hieronder vind je enkele blackouts in beeld.   

Wie zin heeft in dit MAF! project, kan alvast zijn of haar oor te luisteren leggen bij de podcast:
https://www.spreaker.com/podcast/het-mystiek-actie-front-maf--6170589
De bladzijden uit het Handschrift worden ter beschikking gesteld voor leden van de MAF! Supporters Club (€4,99 per maand):
https://www.spreaker.com/podcast/het-mystiek-actie-front-maf--6170589/support

( M i )

( M i ) 

( M i ) 

Pé

Pé

Pé

Pé

( M i )

Literaire Wedstrijd: De Ontketenaar Uwer Dromen

 

Het Mystiek Actie Front MAF! organiseert een literaire wedstrijd ter Ontketening Uwer Dromen. Vertel ons uw dromen, spreek ze in op een smartphone, schrijf ze op in een Word document... en wij ontketenen ze in een podcast, een boek of een ebook.

Deadline

27 sep 2024

Reglement

1. Beluister het bericht van De Ontketenaar Uwer Dromen op de podcast van het Mystiek Actie Front MAF: https://www.spreaker.com/episode/de-ontketenaar-uwer-dromen--60312771

2.  Stuur uw droom naar info@inter-actief.be - ingesproken op uw smartphone en omgezet in mp3 (niet groter dan 5 MB), of neergeschreven in een Word document.

3. Oefen geduld tot oktober. U ontvangt dan bericht van ons of uw droom al dan niet werd geselecteerd en uitgezonden wordt via de podcast van Het Mystiek Actie Front MAF! - of gepubliceerd in een boek of een ebook. Een en ander hangt af van het aantal en de kwaliteit van de inzendingen. Publicatie wordt voorzien voor november/december 2024.

Deze wedstrijd loopt in samenwerking met 

Creatief Schrijven / Azertyfactor (Vlaanderen)

en Schrijverspunt.nl (Nederland)

MAF 001: Synchroniciteit is een bruut natuurfeit

 

( M i )

Mediteren met stiftgedichten... en omgekeerd: blackout poetry gebruiken als inspiratiebron voor gedichten en verhalen. Spiritualiteit is een beladen woord. Wij benaderen het begrip op een speelse, lichte toon, in het kader van een creatief artistiek proces... want wij zijn MAF!

In deze eerste aflevering buigt het Mystiek Actie Front - zijnde schrijver en schrijfdocent Patrick Bernauw en de redelijk mysterieuze ( M i ) - zich over het fenomeen synchroniciteit, "uitgevonden" door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung. Je weet wel: een Toeval met Grote T, dat zich verhoudt tot het "normale" toeval als een olifant tot een mier. Ook bekend als: "de betekenisvolle coïncidentie". 

Patrick Bernauw geeft voorbeelden uit eigen leven & werk - soms ook mét bewijs, of mét een getuige - en ( M i ) laat haar oosters licht schijnen in de schemering. Wij zouden geen Mystiek Actie Front zijn, als we er niet op uit getrokken waren om te ijveren voor de wereldwijde erkenning van Synchroniciteit als Bruut Natuurfeit, en onderweg bovendien een brainstorm hadden georganiseerd met vier argeloze dames in Utopia in Aalst. Letterlijk: een plek die niet bestaat, al hebben er zowel de Academie voor Podiumkunsten als de bibliotheek onderdak gevonden. Maar goed, wetenschappelijke kwatongen beweren ook van synchroniciteit dat het niet bestaat. 

De mystiek muzikale muziekjes zijn van ( M i ). Patrick Bernauw stond in voor opname, regie en montage. Het script van deze podcast kwam tot stand als een MAFfe co-productie. 

Oproep

Hier hoort ook een oproep bij aan het grote publiek, en daar behoor ook jij bij, beste luisteraar: bezorg je ons sprekende voorbeelden van betekenisvolle coïncidenties, ingesproken op je smartphone, en in mp3 naar ons emailadres gestuurd? Dan wel geschreven en naar datzelfde emailadres gestuurd? (info@inter-actief.be) Of gewoon gepost als commentaar bij deze blog?

Cursus

En het Mystiek Actie Front organiseert ook een heuse cursus, via deze podcast, vanaf 1 juni 2024, een jaar lang met elke maand een schrijfopdracht. Inschrijven voor 30 juni 2024, kostprijs 120 euro. Alle info: 

https://creatiefschrijven.be/cursussen/mystiek-actie-front-maf 

Wie deelneemt, krijgt feedback en kan zijn of haar werk gepubliceerd zien in een (luister)boek, ebook en/of podcast geproduceerd door vzw de Scriptomanen. Wie geen feedback en publicatie hoeft, kan ook toegang krijgen tot de opdrachten via een lidmaatschap van onze Supporters Club: 

https://www.spreaker.com/podcast/het-mystiek-actie-front-maf--6170589/support

In de podcast zul je nogal wat stiftgedichten horen passeren, hier zijn ze in hun volle glorie zichtbaar:

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

(Patrick Bernauw)

En o ja, dit is het fameuze kassaticket met de numerologische codes:

Molokai, een theatershow naar de romantrilogie van Guy Didelez

 

Het was geen gemakkelijke opdracht... hoe bewerk je de romantrilogie Molokaï van Guy Didelez tot een toneelstuk dat voornamelijk mikt op jongeren, van maximum één uur, geschikt om rond te reizen en ook in niet-theaterzalen gespeeld te worden, en zonder de boeken van Guy al te zeer geweld aan te doen? De boeken zijn geschreven in een wervelende mix van geschiedenis, actie en romantiek... in het kader van de strijd tegen lepra. Doelgroep is 'young adult', adolescenten... maar volwassenen zullen er evenzeer van genieten. De reeks laat de lezer kennismaken met de toestand op Molokaï ten tijde van 'de vreemde witte man' pater Damiaan, maar verteld vanuit het perspectief van de toenmalige bewoners van het eiland.  

Ik had één groot voordeel: de rolverdeling lag al vast nog voor ik begon te schrijven. Zo kon ik het script specifiek naar Thomas De Wit en Stefanie Moens toe schrijven. Het was onmogelijk alle verhaallijnen van de drie boeken aan bod te laten komen. Ik besloot mijn toneelverhaal op te hangen aan de persoon van Thomas en Stefanie zelf, die niet één personage zouden spelen, maar gewoon zichzelf... een acteur en een actrice. Op die manier konden zij tegelijk ook makkelijk in de huid kruipen van een hele reeks personages: zet je een ander hoedje op, dan word je iemand anders - zo eenvoudig kan theater zijn.

Op een rommelmarkt vinden ze een doos met een aantal objecten – een schaal waaruit werd gegeten, een zelfgemaakt muziekinstrument,… En een aantal oude foto’s en brieven. Blijkbaar zijn die afkomstig van ‘Beeldschoon & Lieveling’ - de hoofdpersonages in de trilogie van Guy - en zijn ze via Damiaan en/of een (fictieve) Vlaamse tussenpersoon in Vlaanderen verzeild geraakt.

Via deze objecten, foto’s en brieven wordt het verhaal van ‘Beeldschoon & Lieveling’ verteld, zoals dat ook in de boeken aan bod komt. Uiteraard is het geen afgerond verhaal: Thomas en Stefanie moeten de geschiedenis spelenderwijs reconstrueren, zullen blinde vlekken invullen met hun verbeelding, hebben zelf wat onderzoek gedaan, reflecteren over (het verschil tussen) vroeger en nu. Het geeft ons de gelegenheid zeer expliciet vanuit het ‘nu’ een historisch verhaal te vertellen, dat de vorm heeft van een collage en inhoudelijk een docudrama is – maar in de flitsende en fragmentarische (vormen)taal van de hedendaagse jongeren, zoals ze die kennen van de sociale media, en zoals die ook toegepast wordt in ‘digital storytelling’. Want de beide acteurs die het verhaal vertellen, beschikken over alle moderne middelen om dat tot leven te wekken. Zo kan bijvoorbeeld ook ‘Het lied van de weesjongens’ in de voorstelling gebracht worden.

Het ‘romantische’ verhaal van ‘Beeldschoon & Lieveling’ – dat eindigt met een huwelijk, maar uiteraard niet tot een suikerzoet happy end kan leiden – vormt in deze voorstelling een kapstok, waaraan we een bredere thematiek ophangen: die van lepra, van Molokai, van de figuur van Damiaan... Het was alweer een hele tijd geleden dat ik nog een echt toneelstuk had geschreven, maar ik heb er enorm van genoten. En ondertussen is de tournee van Pacoproducties al van start gegaan; je kunt zelf altijd  een kijkje komen nemen op een (school)voorstelling, of er rechtstreeks één boeken bij:

Blauwe steenstraat 19

9200 Dendermonde

052/46 46 19

0474/572 574

stefanie@pacoproducties.be

Molokaï is een toneelstuk voor jongeren van 12 tot 112 jaar gebaseerd op de gelijknamige boeken-trilogie van Guy Didelez (2021-2023, Pelckmans). Scenario: Patrick Bernauw. Productie: Paco Producties. Spel: Thomas De Wit, Stefanie Moens.

Enkele foto's van de avant-première:

Thomas & Stefanie in actie

Enige toelichting van de toneelschrijver bij het toneel.

Enige toelichting van de boekenschrijver bij de boeken.

Duivelseiland - een nieuw luisterboek van de podcast Ware Misdaad

 

Naar het Duivelseiland - Aflevering 1:

Het Duivelseiland ligt voor de kust van Frans-Guyana, het overzeese departement van Frankrijk, in het noordelijke deel van Zuid-Amerika. Van 1852 tot 1938 hadden de Fransen  daar een strafkolonie, een bagno. Er zaten vooral politieke gevangenen vast, of lui die als staatsgevaarlijk werden beschouwd, zoals spionnen en terroristen. De bekendste bagnard was de ten onrechte voor spionage veroordeelde kapitein Alfred Dreyfus, die er van 1895 tot 1899 verbleef. Maar wellicht kennen de meesten onder ons het Duivelseiland van het levensverhaal van de Franse avonturier Henri Charrière, Papillon. Het boek verscheen in 1969, groeide uit tot een bestseller en werd in 1973 verfilmd, met Dustin Hofmann en Steve McQueen. In 2017 kwam er zelfs een remake van, in een regie van Michael Noer. Hoewel Charrière zijn verhaal voorstelde als een autobiografie, werden er ook belevenissen van anderen in verwerkt… zoals die van de gebroeders Degrave, uit Oostende. Eind negentiende eeuw waren zij wereldberoemd, Jules Verne liet zich in 1902 door hen inspireren voor zijn roman Les frères Kip en Cesar Van Cauwenberghe in 1907 voor een toneelstuk dat meer dan duizend keer zou worden opgevoerd.

In 1892 schreeuwden de krantenjongens het uit: ‘Gruwelijk drama! Piraterij in de Stille Zuidzee! Zesvoudige moord!’ Aan boord van de schoener Niuroahiti zou plots muiterij uitgebroken zijn, en hadden zeven bemanningsleden de dood gevonden. Scheepskok Mirey beschuldigde de broers Alexandre en Joseph Rorique, die papieren bezaten op naam van de Britse broers Rorick… maar uiteindelijk Léonce en Eugène Degrave bleken te zijn, telgen uit een rijke Oostendse familie. 

Op 13 maart 1894 werden beide broers in het Franse Brest, na een kort maar heftig leven vol avontuur, ter dood veroordeeld. Hun straf werd omgezet in een levenslange verbanning naar Frans-Guyana. Léonce stierf in de strafkolonie, Eugène kreeg gratie, keerde terug naar Europa en schreef zijn memoires - in zeven nachten, beweerde hij. Le Bagne verscheen in 1901, ook in het Nederlands als Het proces en de gevangenschap van de gebroeders Degrave (Rorique). Het boek werd zowel in het Frans als het Nederlands een enorm succes: naast een romantisch avonturenverhaal leest het ook als een aanklacht tegen de gerechtelijke dwaling waarvan de broers het slachtoffer werden, en de levensomstandigheden in de strafkolonie.

Voor dit luisterboek dat de podcast Ware Misdaad zal vertellen in twee seizoenen, baseerde ik mij op de Franstalige versie van de memoires van Eugène Degrave. Ik vertaalde en bewerkte de van zichzelf al spannende belevenissen van de gebroeders Degrave en leende mijn stem ook uit aan Eugène Degrave. Het lijkt er inderdaad sterk op dat Léonce en Eugène het slachtoffer werden van een gerechtelijke dwaling, al blijft rond hun verhaal toch een waas van mysterie hangen. 

In 2013 maakten de acteurs Kurt Defrancq en Jonas Van Thielen een toneelstuk, waarin gesuggereerd werd dat de toenmalige premier van België, Auguste Beernaert, samen met de koning druk uitoefende op de Franse regering om de broers niet ter dood te veroordelen en later zelfs gratie te verlenen. ‘Die politieke inmenging doet heel wat vragen rijzen,’ zegt Defrancq. 'Waren zij misschien koloniale verkenners? Zat er meer achter? Welke complotten zijn er gesmeed?’ 

Waarbij de vraag rijst of niet alleen hun vrijlating, maar ook hun arrestatie en veroordeling moeten gezien worden in het licht van een ‘koloniale verkenning’ die de Fransen niet zo welgevallig was. Het is een vraag waarop min of meer recente boeken over de gebroeders Degrave – zoals Verbannen naar het Duivelseiland van Roger Slosse uit 1989, en De affaire Degrave-Rorique van Jan Vandamme uit 1992 – evenmin een antwoord bieden.

Brieven van de gebroeders Degrave

 

Het eerste seizoen van Duivelseiland kreeg de titel Naar het Duivelseiland mee. Hierin vertelt Eugène Degrave over de liefde die hij en zijn broer koesterden voor de zee, over de muiterij op de Niuroahiti, het gekonkel van scheepskok Mirey, de arrestatie op een klein Zuidzee eiland en het proces in Franse Brest… dat hen uiteindelijk naar het Duivelseiland zal voeren. In het tweede seizoen, Op het Duivelseiland, komt het verblijf van de broers in de strafkolonie aan bod. Zoals gewoonlijk verzorgde Antoine Derksen de weer bijzonder filmische audio montage.