De grootste boekenroof van de eeuw?

 

In die goeie ouwe jaren 90 - het internet nog in volle ontwikkeling, sociale media nog een sociaal randverschijnsel en AI een verre toekomstdroom - maakte mijn 'young adult' boek De Zwarte Spiegel deel uit van een Grote Boekenroof. 'Young adult', dat heette toen nog een adolescentenroman. Ah, waar is de tijd!

Samen met Marc De Bel, Dirk Bracke, Guy Didelez, Karel Verleyen en nog wat jeugdschrijvers zat ik op de Antwerpse Boekenbeurs, meer bepaald op de stand van Davidsfonds-Infodok, te signeren. Plotseling ontstond er commotie: een schim ging er vandoor met een dik pak onder de arm, iemand van de uitgeverij ging er achteraan en ook een Boekenbeurs detective - ja, toen liepen daar heuse detectives rond! - vertrok in galop. De snoodaard werd gesnapt. Onder de buit, zo hoorde ik later, bevond zich mijn boek De Zwarte Spiegel. 

Eigenlijk voelde ik me best wel vereerd. Zeg nu zelf, een mooier compliment kan een auteur zich toch niet dromen? Ik hoop nog steeds dat de fervente boekenliefhebber er met een standje vanaf is gekomen. 

En nee, bestolen voelde ik mij niet... écht. Je moet weten dat alle Vlaamse schrijvers in die dagen nog dagelijks werden bestolen door alle bibliotheken van Vlaanderen, omdat men het hier te lande vertikte een leenrecht in te voeren. Wij schrijvers waren dus wel wat gewend. We hebben samen met de bibliotheken trouwens nog actie gevoerd, en onze boeken symbolisch uit hun rekken gehaald met kruiwagens want ja, eigenlijk ging dat toch even goed om een soort geïnstitutionaliseerde Grote Boekenroof. Maar dan één van de vorige eeuw. Kruiwagens, godbetert. Nu goed, het was niet meer of minder dan diefstal van intellectueel eigendom, wat ook alom toegegeven werd. En daarna hebben we de boeken weer netjes teruggebracht. 

Vandaag voel ik mij eindeloos veel meer bestolener dan bij die Boekenbeursroof uit een vorige eeuw. Zelfs eindeloos veel meer bestolener dan tijdens de door de Vlaamse gemeenschap en de Belgische staat zo lang gedoogde geïnstitutionaliseerde diefstal van intellectueel eigendom uit diezelfde vorige eeuw.

Vandaag, beste lezer, ben ik woedend. 

Boeken gestolen door AI kopt De Morgen op pagina 8. Mark Zuckerberg stelt zich hier op als een ordinaire dief. En in de online versie: Meta steelt boeken om AI-model te bouwen: ‘We zijn grondstof voor systemen die ons proberen ten gronde te richten.’

Techgigant Meta heeft zijn AI-model getraind met boeken die ze gevonden hebben op de Russische piratenbibliotheek Library Genesis (LibGen) die rond 2008 werd opgericht en momenteel de grootste ter wereld is, met inmiddels 7,5 miljoen boeken en 81 miljoen wetenschappelijke artikelen. 'De bal ging aan het rollen toen het Amerikaanse culturele tijdschrift The Atlantic erin slaagde de lijst met gestolen werk te bemachtigen en eind maart publiek maakte,' schrijft De Morgen. 'Iedereen kan checken welke auteurs erop staan. Ook heel wat Belgische schrijvers vinden er hun werk terug.'

Misschien doet The Atlantic een belletje rinkelen. Volgens een president van wie ik de naam niet zal noemen, gaat het om 'een rioolblad' - onder andere omdat het uitgenodigd werd in een Amerikaans praatgroepje waarin de hoogste autoriteiten een nakende militaire actie bespraken, en daar ook verslag van uitbracht. Nu hebben de onverlaten het gepresteerd een tool te maken waarmee iedereen kan checken van welke auteurs werk(en) gestolen werden. Elders in De Morgen heeft columnist Frederik De Backer (Dankzij mij zijn uw door AI gegenereerde teksten straks van het allerhoogste niveau) wat opzoekwerk gedaan: 'Louis Paul Boon (9 titels), Hugo Claus (18), Willem Elsschot (17), Tom Lanoye (12), Herman Brusselmans (81), Stijn Streuvels (10), Dimitri Verhulst (38), Stefan Hertmans (16), Gerard Walschap (47) en vele anderen' heeft hij teruggevonden. Ik was toch wel benieuwd wat het resultaat voor mijn eigen werk zou zijn: De Zwarte Spiegel en Eutopia/Blackout.

 

Woedend, ja. Ook op mezelf, hoor. Want wellicht zal OpenAI het niet anders doen, en ik gebruik die ChatGPT ook. En ik gebruik Suno om muziek mee te maken, en de prentjes op deze blog zijn - o ironie! - vervaardigd met Nightcafé... en dus ben ik medeplichtig aan de diefstal van het werk van collega kunstenaars en componisten. 

De dinosaurus is uitgestorven - misschien wordt ie ooit weer tot leven gewekt met een beetje hulp van artificieel intelligente dierenliefhebbers - en ik besef heel goed dat het geen zin heeft je te verzetten tegen... we zullen het maar 'de vooruitgang' noemen. Je wilt geen roepende zijn in de woestijn. Maar evenmin wil je wegkijken van de georganiseerde diefstal, van de achteloosheid waarmee wij de Tech Giganten laten betijen. 

Daarom bij deze een oproep, beste boekenliefhebbers. Laat horen, die stem. Jullie vormen grote groepen op Facebook of Instagram... zet je stem als consument in. 

Daarom bij deze een oproep, beste schrijvers. Individueel zal het nooit lukken onze eigendom te beschermen, dat kan alleen in Europees verband (en dan nog) en via onze beheersmaatschappijen, zoals in België SABAM of DeAuteurs. Dring aan op actie, laat Meta weten dat wij weten dat zij schuldig zijn aan georganiseerde diefstal, dat zij samenwerken met Russische piraten, dat zij de zuurverdiende centen van - hoeveel schrijvers? - aan hun tengels hebben kleven. En werk een regeling uit, zodat auteurs, kunstenaars, componisten op een behoorlijke wijze worden vergoed voor het gebruik van hun werk. Neem het Vlaamse leenrecht als voorbeeld, dat is ook jarenlang uitgebleven, maar onder volgehouden gezamenlijke druk en na talloze Europese berispingen, is het er uiteindelijk toch van gekomen. Ideaal is het niet, maar het is hoe dan ook een bevestiging dat je als schrijver bestààt, dat je rechten hebt, dat de gemeenschap waarin je schrijft die rechten ook erkent en wil verdedigen.

Het zou best kunnen dat deze post niet in overeenstemming is met de waarden en normen van piraat Mark Zuckerberg, en dat de grote voorstander van de vrije en ongecontroleerde meningsuiting mijn Facebook account blokkeert. Voor mijn 4000 en nog wat 'vrienden' op Facebook en mijn 1500 en nog wat 'volgers' op Instagram: als jullie me écht volgen en vriendjes willen wezen, dan doe je dat best op mijn blog. 

Dat is er één van Blogger, en dus even goed van een Tech Gigant, realiseerde ik me al terwijl ik vorige zin schreef. Nee, ontkomen doe je er niet meer aan...