29.8.20

Pelléas en Mélisande van Maurice Maeterlinck, vertaald en bewerkt tot een korte roman door Patrick Bernauw

Schrijfster Kathleen McGowan aan de Mathildebron / foto Marc Borms



In 1070 arriveerden in de Ardense bossen enkele monniken, afkomstig uit Calabrië in Zuid-Italië. Ze stonden onder de leiding van een man die Ursus heette en werden verwelkomd door Mathilde van Toscane, hertogin van Lotharingen en naar verluidt tevens de tante en pleegmoeder van Godfried van Bouillon. Van haar kregen ze het land cadeau dat nu bekend staat als Orval en gelegen is in de Belgische provincie Luxemburg. 

Voordat deze monniken zich in de streek van Orval vestigen, woonden daar geen mensen. Er werden wel enkele Merovingische graven ontdekt in de buurt van een bron, die al snel ook een bron van legendes werd. Mathilde zou hier namelijk haar gouden trouwring verloren hebben; hij was per ongeluk in het water gevallen. Ze bad tot de Heer en toen sprong uit het water een wonderlijke forel op, met in zijn bek de kostbare ring.

‘Deze plek is waarlijk een Val d’Or !’ riep Mathilde uit, en zo kwam Orval aan zijn naam. Uit dankbaarheid zou zij vervolgens bij deze magische bron een klooster laten bouwen.


foto Marc Borms

Het thema van de trouwring die in het water valt, treffen we ook aan in het toneelstuk Pelléas et Mélisande, van Maurice Maeterlinck , dat door de schrijver ‘een Merovingisch sprookje’ wordt genoemd. Prins Golaud stoot bij een rivier in het woud op de jonge knappe Mélisande, die daar zit te huilen omdat ze haar kroon in het water heeft laten vallen. Nochtans wil ze die kroon niet eens terug. Vervolgens trouwt ze met Golaud in zeven haasten, wint ze de vriendschap van de erg oude en zieke koning Arkel, en wordt ze kort daarop hartstochtelijk verliefd op Pelléas. Wanneer ze elkaar in het geheim ontmoeten bij een fontein, verliest Mélisande deze keer haar trouwring in het water…

Op het eerste gezicht is dit een verhaal van jaloezie en passionele liefde, maar wie beter toekijkt, zal een hoofdthema ontwaren dat alles te maken heeft met het cyclisch verloop van de tijd, de geschiedenis die zich herhaalt, schepping en vernietiging, De proloog – met de dienstmeiden die het vuil niet weg kunnen wassen op de trappen naar het kasteel – en de ziekte van Arkel, de hongersnood in zijn koninkrijk, het stinkende water onder het traag desintegrerende kasteel van Arkel, zijn overduidelijke hommages aan de Graal-romances. 


Maurice Maeterlinck & Patrick Bernauw
Pelléas en Mélisande
Maurice Maeterlinck was een Vlaams auteur die in het Frans schreef, de enige Belgische Nobelprijswinnaar Literatuur ooit. Zijn bekendste toneelwerk, "Pelléas en Mélisande", werd door Patrick Bernauw bewerkt tot een korte poëtische fantasy roman.
€17,51 Paperback

Ik leerde het werk van Maeterlinck zo ongeveer 20 jaar geleden kennen. Het was liefde op het eerste gezicht. In 2002 leidde onze romance tot de prozabewerking van zijn eerste toneelstuk La princesse Maleine tot een futuristische jeugdroman 'vol duistere plannen, kwade herinneringen en raadselachtige personages' - 'maar bovenal een betoverend verhaal over eeuwige liefde'. Toen al speelde ik met het idee ook Pelléas en Mélisande te vertalen en meteen te bewerken tot proza. De enige mij bekende integrale vertaling dateert uit 1892 en werd enkele jaren geleden op de markt gebracht door de krant De Morgen. Het Nederlands van Ninette De Vries doet het sobere en nog steeds erg fris klinkende Frans van Maeterlinck erg belegen klinken. Dat kon beter, dacht ik.

Telkens weer zetten andere projecten mij op het spoor van Maeterlinck. In 2011 herdachten Anton Cogen, Conny Malfliet en ikzelf de honderdste verjaardag van de Nobelprijs die onze in het Frans schrijvende Gentenaar in de wacht sleepte met een theatrale stadswandeling. En het fragment waarmee deze post opent, is bijna woordelijk ontleend aan een passage uit het boek De Paus van Satan, eveneens uit 2011, dat ik samen schreef met de betreurde Philip Coppens. Hij was korte tijd getrouwd met de Amerikaanse bestseller schrijfster Kathleen McGowan, die tot de bloedlijn van Jezus Christus en Maria Magdalena zou behoren... en daar ook boeken over publiceerde. Via Godfried van Bouillon en de Merovingen viel er volgens haar, wat haar voorgeschiedenis betreft, een duidelijke link te bespeuren met Orval. 

In 2008 leidde ik haar rond op de site van Orval, waar ik eerder al onderzoek had gedaan voor de jeugdroman De schat van Orval (met Guy Didelez) en de historische thriller Nostradamus in Orval. Ik geloof nog altijd dat Maeterlinck, onder andere met zijn toneelstuk Pelléas en Mélisande, tot de club behoorde - nee, niet van Bérenger Saunière in Rennes-le-Château - maar van Joris-Karl Huysmans en Louis Van Haecke, kapelaan van de Heilig Bloed kapel in Brugge, bewaarder van de Graal, de zogenaamde 'paus van Satan'. Het is nu eenmaal moeilijk géén verband te zien tussen de legende van Orval, het personage van Mathilde (of de mythische Mélusine)... en Mélisande.


De toneelstukken van Maurice Maeterlinck (1862-1949) werden over de hele wereld opgevoerd, zijn essayistische boeken groeiden uit tot regelrechte bestsellers en ook zijn poëzie werd zeer gesmaakt.
Pelléas en Mélisande is misschien wel zijn bekendste werk, o.a. door de operabewerking van Claude Debussy. Het is een symbolistisch sprookje dat speelt in een vaag middeleeuwse wereld, een Vlaanderen dat we ook kennen uit de sagen en de legenden. In mijn versie is het een korte, poëtische roman geworden, die we nu als 'fantasy' zouden kunnen bestempelen...

7.8.20

Een luisterspel als luisterboek: Het huis in de Spanjaardstraat

Een oude schrijversdroom gaat in vervulling: zelf luisterboeken gaan maken, maar niet saai voorgelezen, gespééld... en zoals in een luisterspel - hoorspel voor de Nederlanders onder ons, audio drama voor de jongere generaties - voorzien van muziek en geluidseffecten. In een tandem met Antoine Derksen leverde dat een resultaat op waar ik zéér blij mee ben.

Luister hier alvast naar een voorproefje:



Op deze pagina kun je een gratis luistervoorbeeld downloaden, en desgewenst een bestelling plaatsen. Bestellen kan ook door een mailtje te sturen naar luisterboek@inter-actief.be en vervolgens 10€ te storten op onderstaand rekeningnummer van vzw de Scriptomanen:
IBAN BE 43 0016 9362 0101 – BIC GEBABEBB 
Met vermelding: ‘luisterboek + titel' 


En wie zich de paperback versie van het verhaal heeft aangeschaft (15€), krijgt er het luisterboek gratis bovenop:

Patrick Bernauw
Het huis in de Spanjaardstraat
Vroeg of laat lijken al die spookverhalen van Brugge steeds weer met dit Minnewater te maken te hebben. En het knooppunt blijkt altijd opnieuw dat vervloekte huis aan de Spanjaardstraat te zijn…
€15,00 Paperback



'Meneer,' zei ik ten slotte, 'u die dag en nacht door deze stad rijdt... U hebt hier wellicht al veel vreemde dingen gezien? De spoken van Brugge, meneer... Zijn zij echt? Of bestaan zij alleen maar in onze verbeelding?' 
'Och jongeheer,' glimlachte hij. 
'Ik rij nu al meer dan vijfhonderd jaar rond in deze stad en geloof me vrij: nog nooit heb ik hier een echte spookverschijning gezien!' 
Toch lijken vroeg of laat al die spookverhalen van Brugge steeds weer met dit Minnewater te maken te hebben. En het knooppunt blijkt altijd opnieuw dat vervloekte huis aan de Spanjaardstraat te zijn... 

Patrick Bernauw schreef en speelde voor u Het huis in de Spanjaardstraat, een luisterboek in hoorspelformaat. U kunt er zelf mee op spokenjacht gaan in de straten van Brugge... 

Antoine Derksen stond in voor de montage en technische afwerking. 
Productie: vzw de Scriptomanen. 
Duur, bestandsgrootte, formaat: 1u 7m 29s - 116 MB - formaat mp3
Uitgave: Schrijverspunt Clusteruitgeverij
Prijs: 10€

Er werd gebruik gemaakt van Purple Planet Music (www.purple-planet.com), met name Trail of tears, Lost Souls, Deconsecration, Ethereal Eternity en Eventide. Eine Kleine Nachtmusik werd betrokken bij Youtube en de geluidseffecten bij freesound.org. De cover is van Marc Borms.

Luisterboeken Podcast