12.5.09

Peter Voorn, het cryptogram van het Schaap van God & Satans Lied

ebook (PDF):

Naar aanleiding van mijn boek "Het Bloed van het Lam" werd ik een tijdje geleden gecontacteerd door de Nederlandse Lam Gods deskundige Peter Voorn. Tot dusver werd er in het gekrakeel rond de mysteries van het Lam Gods al te weinig aandacht geschonken aan zijn onderzoek van Peter Voorn, een euvel dat ik met dit artikel enigszins zal proberen goed te maken.

Peter Voorn kreeg in 1999 een beurs van het Nederlandse Prins Bernhard Fonds om een maand onderzoek te doen in Konstanz en Italië. In dezelfde periode publiceerde de Belgische journalist Eric Bracke twee artikels over zijn werk, die ook terug te vinden zijn bij de Persberichten van de SpeuRRsite:

Het verborgen thema in het vredige Lam Gods, De Morgen, 7 december 1998
Duistere logica in grondplan "Lam Gods", De Morgen, 8 december 1998

Op zondag 13 december 1998 was Peter Voorn te zien in een 15 minuten durend televisie interview, uitgezonden door de VRT, samen met de bekende Belgische kunsthistoricus Roger Marijnissen. De opnamen werden gemaakt voor in het kader van het programma De Zevende Dag. In 1999 publiceerde hij dan The Ghent Altarpiece and the Councel of Constance in het prestigieuze Jahrbuch der Oswald van Wolkenstein Gesellschaft en in 2000 maakte hij samen met de Gentse kunstenaar Luk Gobijn de Lam Gods documentaire De ladder, het konijntje en de bierviltjes. Deze anderhalf uur durende video-documentaire maakte deel uit van de kunstinstallatie Quartier Baraque Friture.

In 2002 publiceerde Eric Bracke opnieuw een artikel over het onderzoek van Peter Voorn, deze keer in De Standaard: Een stoutmoedige zoektocht naar het "Lam Gods", een ketters kaartenhuis. Van Peter Voorns onderzoek naar de verdwenen Rechters en de verborgen levensboom op het altaarstuk bestaat ook een drie uur durende filmopname, in juli 2002 gedraaid door twee Amsterdamse documentairemakers.

Het Schaap & de Appel: To Milo!Toen Peter Voorn mij een paar weken terug opbelde, viel hij al meteen met de deur in huis door te stellen dat het lam van het Lam Gods geen lam is, maar een eenjarig schaap. Hij ziet in het centrale paneel dat bekend is geworden als "De Aanbidding van het Lam" een weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden op het concilie van Konstanz (1414-1417) en hij schreef hierover een spraakmakend artikel in het Oswald van Wolkenstein Jaarboek nr. 11, 1999. De Gentse kunstenaar Luk Gobijn maakte hierover ook samen met Voorn een anderhalf uur durende documentaire film, die te zien was in het kader van de reizende tentoonstelling ”Quartier Baraque Friture”, zowel in Gent, Oostende, Dendermonde als in Antwerpen.

Het concilie van Konstanz kenmerkte zich door drie zaken:
1. Men wilde een einde maken aan het kerkelijk schisma. (Er waren op dat moment niet minder dan drie pausen!)
2. Een proces tussen Bourgondië en de Armagnacs vanwege de moord op Lodewijk van Orléans.
3. De gevangenname en veroordeling van de Boheemse hervormer Jan Hus.

Voorn gaat er vanuit dat er niet zomaar voor een schaap (symbool van de onschuld) werd gekozen. Op het concilie was een Griekse delegatie aanwezig en de Griekse taal werd uitvoerig bestudeerd. Nu is "het schaap" in het Grieks "To Milo"... of ook: "de appel". Het schaap op het beroemde Gentse Altaarstuk verwijst op die manier indirect naar de appel van Adam en Eva, een reden waarom onze oerouders volgens Voorn aan de zijkant van het Lam Gods afgebeeld zijn.

De Twistappel & de VenussterOp het concilie van Konstanz waren zo’n 1400 hoeren aanwezig die op de vele duizenden gasten afkwamen. De aanwezige humanisten mompelden dan ook dat het concilie werd geregeerd door de liefdesgodin Venus.

Wanneer men nu een appel doormidden snijdt, zo betoogt Voorn, vindt men de Venusster. De appel is dus de Griekse twistappel, die door de godin Eris tijdens een bruiloftsmaal tussen de bezoekers werd gegooid. De herderszoon Paris pakte de gouden appel op en las dat die “voor de mooiste” bedoeld was, d.w.z. voor de mooiste aanwezige godin. Paris moest kiezen tussen de godinnen Hera, Pallas Athena of Venus... en gaf de appel terecht aan de laatste (omdat iedere appel haar ster bevat als je hem doormidden snijdt). De ster Venus (Aphrodite) is in de Oudheid altijd een "twistappel" geweest; men was immers niet zeker of het om een Avond- of Morgenster ging. Toen Venus de appel ontving, kreeg Paris van haar als beloning de liefde van de mooiste vrouw op aarde, de schone Helena. Maar tegelijk brak wel de Trojaanse oorlog uit...

Het schaap op het middenpaneel, de twistappel, verwijst volgens Voorn in de eerste plaats naar het 15e eeuwse schisma, de verbranding van Hus en het uitbreken van de Hussietenoorlogen; in de tweede plaats naar het proces tussen Jan Zonder Vrees en de advocaten van de tegenpartij, de Armagnacs. Volgens de humanisten op het concilie had Bourgondië namelijk ook een twistappel tussen de partijen gegooid (de moord op Lodewijk van Orléans). Het verklaart volgens Voorn tevens de aanwezigheid van de Sibille-panelen aan de buitenzijde die tegelijk ook weer verwijzen naar de Trojaanse oorlog.

In de altaarkelk ziet Voorn niet in de eerste plaats een Graalbeker, maar de kelk die in relatie staat tot de onschuldig veroordeelde hervormer, de zogenaamde "ketter" Jan Hus (hij was het allegorische schaap in deze strijd). De "lekenkelk" was immers een hot item op het concilie van Konstanz. En Jan Hus werd in Konstanz op een brandstapel gezet, geplaatst op een weide die men de Paradijsweide noemde...

Kabbala, Gulden Vlies & de Tarot
In een drie uur durend filmverslag vertelde Peter Voorn in 2002 uitvoerig over de verborgen levensboom op het altaarstuk. Hoe deze levensboom van oorsprong ontsproot uit het verloren Helpaneel en vandaar doorliep via het (centrale) conciliepaneel naar het Christus Koningpaneel. Het Lam Gods is volgens Voorn dan ook innig verstrengeld met de kabbala en de 10 emanaties van de joodse sefirot of levensboom.

In de film brengt Voorn, door kruis- en sterverbanden getekend op bierviltjes, het schaap in verband met de getallen 10, 7, 13, 19, 21 en 50, om dan uit te komen bij het Gulden Vlies. Dit onderliggende grondplan, de joodse kabbala en de Davidster leiden Voorn uiteindelijk naar een interpretatie van het geopende Lam Gods als zijnde de oudste geschilderde voorstelling van de Tarot. Het is als het ware een rechtstaand kaartenhuis, waarbij het paneel van de Rechtvaardige Rechters de kaart van Justitia voorstelt, de Heremieten zowel in de tarot als op het Lam Gods terug te vinden zijn, de over de rand stappende Adam als de Nar geduid wordt, het muzikantenpaneel met raderen de tarotkaart van het Rad voorstelt, enzovoort. Peter Voorn is dan ook niet voor niets al jaren betrokken bij de IPCS, de International Playing Card Society, die ondermeer historisch onderzoek doet naar tarotkaarten.

Karl Hammer-Kaatee & Jeanne d'Arc

Een van de redenen waarom ik "Satans Lied" van Karl Hammer-Kaatee compleet ongeloofwaardig vond, lag hem in het gegeven dat de ideeën of pistes die in het boek werden toegeschreven aan ene "Tom R." voor zowat 75% afkomstig waren uit het onderzoek en/of het werk van - onder meer - Karel Mortier, Paul de Saint-Hilaire, Baigent, Leigh & Lincoln, Lynn Picknett, Clive Prince en ondergetekende... en dit alles zonder de minste bronvermelding. Het was dan ook mijn stelling dat de "non-fictie" van Karl Hammer-Kaatee grotendeels was overgeschreven uit andere boeken en slechts een paar "nieuwe" inzichten of wendingen bevatte: de link met de CIA, de Arma Christi, Jeanne d'Arc.

Jammer genoeg voor Hammer-Kaatee waren precies deze "nieuwe" inzichten ook de minst geloofwaardige. Voor het fysieke bestaan van Tom R. en de link met de CIA (zie ook de vette slogan op de cover) werd niet één materieel bewijs geleverd. Het verband tussen de Arma Christi en het Lam Gods werd gelegd op basis van weinig meer dan een element, gedeeltelijk ontleend - uiteraard alweer zonder bronvermelding - aan Paul de Saint-Hilaire. Een schier eindeloos aantal andere kunstwerken bevat véél méér verwijzingen naar de Arma Christi dan het Lam Gods, maar uiteraard wordt daar met geen woord over gerept. Het Lam Gods, RLC enz... nogmaals in verband brengen met de Graal of de Lans van Longinus zou zelfs voor Hammer-Kaatee wat al te gortig geweest zijn, dus moesten het maar de Arma Christi wezen.

En dan was er nog Jeanne d'Arc die zou figureren op het paneel van de Milites Christi. Wat zij daar precies kwam doen, en waarom dat zo moest zijn, en wat het verband was met de Milites Christi, de rest van het Lam Gods, de figuur van Jan Van Eyck, enzovoort... Karl Hammer-Kaatee - of tot het bewijs van het tegendeel geleverd is: zijn fictieve Tom R. - vertikte het de stelling een context mee te geven, te onderbouwen, verder te duiden, het journalistieke basisprincipe van check & double check toe te passen... en reduceerde de verhaallijn op die manier tot een compleet ongeloofwaardige uitsmijter van de vriendin van Tom R., Elfrie.

Wie een beetje vertrouwd is met het onderzoek of de ideeën van Peter Voorn snapt evenwel meteen wat hier aan de hand is. Karl Hammer-Kaatee heeft een Voornse klok horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt - omdat hij de context mist. Dit blijkt ook min of meer over de opmerkingen die hij zijn protagonist(en) laat maken over Jan en vooral Hubert Van Eyck, over de Hussieten en andere hypothesen die terug te vinden zijn in het onderzoek van Peter Voorn. Aan Erik Bracke verklaarde Voorn reeds in 2002 waarom, volgens hem, Jeanne d'Arc op het paneel met de strijders van Christus terecht was gekomen - een verklaring die niet in het artikel van Bracke terecht kwam, maar wel door twee Amsterdamse filmmakers werd vastgelegd, vier jaar voor Satans Lied verscheen. De Franse maagd past overigens ook uitstekend in het historisch raamwerk dat Voorn al schetste in het jaarboek uit 1999... informatie waarover Kaatee wellicht niet beschikte, of die hem ook niet bekend was, zodat de Maagd van Orléans enigszins plompverloren in zijn bij elkaar gejat boek wordt gedropt - altijd leuk voor het effect, zo'n deus ex machina, maar geloofwaardiger wordt het er niet meteen op.

Het CryptogramHet Lam Gods is overduidelijk een "cryptogramschilderij", concludeert Peter Voorn na zijn jarenlang onderzoek, waarin hij is overgegaan tot een minutieuze beschrijving van alle panelen, personen, planten, torens en hun achterliggende allegorische betekenisvelden. Na een aanvaring met een Groningse hoogleraar stopte hij in 2005 met zijn werkzaamheden, en hij noemt het dan ook "zeer pijnlijk voor de academische wereld" dat resultaten van zijn onderzoek, zonder enige bronvermelding, nu te lezen staan in boeken en op internetfora, naast "oppervlakkig onderzochte stellingen" en "gestolen bevindingen van wetenschappers".

Over cryptogrammen gesproken... Peter Voorn ziet die ook opduiken in de figuur Tom R. van Karl Hammer-Kaatee, en in de naam van de "auteur" zelf. Tom R(iddle) is inderdaad een anagram van "Mort" (Dood), zodat Karl Hammer Kaatee de waarheid spreekt als hij verklaart dat Tom R. dood is. En volgens Voorn behoorden de initialen H.K. toe aan de schilder Hans of Albrecht Krutli uit Konstanz die hij identificeert als de schilder Hubrecht (Hubert), wiens initialen meermaals op het Gentse Altaarstuk werden teruggevonden. "Katee vond het bij de publicatie van zijn boek gepast ook de naam van zijn pleegvader Hammer aan de zijne toe te voegen, zodat zijn initialen ineens ook als H-K een begrip werden," zegt Voorn. En hij vraagt zich daarbij in één adem af: "Toeval? Of hebben we gewoon met platte schatgravers te maken die met andermans veren pronken?"

1 opmerking:

Regor zei

Er zit naar mijn gevoel veel waarheid in Satans Lied, maar... de waarheid krijgt door een schrijver soms een zetje. De verleiding is natuurlijk groot en hoeft perse niet verworpen te worden. Karel Mortier vertelde mij dat elk boek over de Rechtvaardige Rechters de zaak enkel ten goede kan komen. Al was het maar om sommige pistes te elimineren. Na het verschijnen van Mortiers derde boek, merk je dat sommige instanties nerveus reageren. Je leest dit ook in zijn boek: sommige dossiers zijn verdwenen, bepaalde personen nemen hun woorden terug.

Luisterboeken Podcast